آشنایی با آبیاری قطره ای

آشنایی با آبیاری قطره ای، نیاز آبیاری گیاه (زراعی یا باغی) را تحت فشاری بیش ازفشارجو ( اتمسفر ) به وسیله شبکه ای بسته ازلوله ها بصورت جریانی آرام و قطره قطره و البته مستمر از طریق گسیلنده هایی به نام قطره چکان درمناسبترین نقطه که در دسترس ریشه باشد، تامین میکند.

تاریخچه ی آشنایی با آبیاری قطره ای

با وجود عمر کم این سیستم آبیاری در مقایسه با سیستم آبیاری سنتی ( ثقلی ) که عمری بیش از 6000 سال دارد، سیستم آبیاری قطره ای به علت:

• راندمان ( بهره وری ) بالا
• سهولت کاربرد

به سرعت توسعه پیدا کرده اند.

مخزن آبیاری قطره ای بدون پمپ

برای خرید مخزن آبیاری قطره ای بدون پمپ با ما درتماس باشید.

جنس لوله های استفاده شده در آبیاری قطره ای چیست؟

برای آشنایی با آبیاری قطره ای ، در سال 1860 در آلمان اولین سیستم آبیاری قطره ای به وسیله لوله های سفالی و با به کار گیری پمپ طراحی و عملیاتی شدند.

هم زمان با فروکش کردن آتش جنگ جهانی دوم و ظهور دانش و تکنولوژی پسا جنگ در اروپا، صنعت پلیمر به سرعت رشد کرد و لوله هایی از جنس :

پلاستیک ( پی وی سی و پلی اتیلن ) در امور آبرسانی آبیاری ، جایگزین لوله های سیمانی ( آزبست ) و فولادی ( مانسمان )  شدند.

ورود سیستم آبیاری قطره ای به ایران

در دهه 1960 توسعه بیشتر این سیستم ها به سایر کشور ها و از جمله ایران رسید. البته با توجه به سابقه ی تاریخی استفاده از ظروف سفالی و نصب آنها در مجاورت ریشه یی درختان و بوته ها و پر کردن آنها که به آبیاری کوزه ای مشهور بود در کشورمان، استفاده از سیستم های نوین آبیاری قطره ای نیز به سرعت رشد کردند

اجزای یک سیستم آبیاری قطره ای:

برای آشنایی با آبیاری قطره ای و اجزای سیستم آبیاری قطره ای:

• ایستگاه کنترل مرکزی

الف) منبع تامین فشار (پمپ)

ب) واحد تزریق کود و مواد مغذی ( ونتوری یا تانک کود )

ج) فیلتراسیون و …

• شبکه انتقال و توزیع
• خروجی های قطره ای ( گسیلنده یا قطره چکان )

ایستگاه کنترل مرکزی:

وظیفه ی تامین فشار مورد نیاز سیستم، تصفیه کردن آب، اندازه گیری و تنظیم دبی و فشار سیستم و همچنین مدت زمان آبیاری برعهده ی ایستگاه کنترل مرکزی است.

این بخش خود شامل مجموعه ای از تجهیزات از جمله : پمپ، شیرها (شیر فلکه، شیر یک طرفه، شیر های بای پس، شیر فشار شکن و …)، فیلتر ها، فشار سنج ها، کنتور های حجم، مخزن تزریق کود ( ونتوری ) است.

کلیدی ترین نکته در داشتن یک سیستم آبیاری قطره ای، جلوگیری از انسداد گسیلنده ها است.

به همین دلیل، طراحی و رعایت نکات فنی در انتخاب فیلتر های شنی، هیدروسیکلون و میکرو(توری و دیسکی)، تضمین کننده یک سیستم آبیاری قطره ای موفق است.

به منظور تامین فشار یکنواخت در اراضی شیبدار، می توان از شیرهای فشارشکن استفاده کرد.

اندازه گیری حجم آب آبیاری در برنامه ریزی و شیفت بندی آبیاری اهمیت دارد که توسط کنتور حجمی میسر می شود.

عموما پمپ ها جز جدا نشدنی یک سیستم آبیاری قطره ای برای تامین فشار مورد نیاز هستند و خود دارای تیپ های متنوعی هستند که تشریح آن در حوصله این جستار نخواهد بود.

از آنجا که یکی از مهمترین دستاورد های سیستم آبیاری قطره ای یکنواختی توزیع درکل سطح باغ یا مزرعه است.

لذا پایش فشار هیدرولیکی که تاثیر مستقیمی در دبی خروجی گسیلنده ها و به طبع آن تامین یکنواختی توزیع حداکثر و ضریب تغییرات ( cv ) حداقلی دارد، بسیار مهم است که به وسیله فشار سنج ها صورت می گیرد.

شبکه انتقال و توزیع:

درسیستم آبیاری قطره ای انتقال آب از ایستگاه کنترل مرکزی تا ابتدای مزرعه توسط خط انتقال انجام می شود.

توزیع آن در سطح مزرعه به وسیله شبکه توزیعی صورت میگیرد.

قطر هر کدام ازآنها با انجام محاسبات افت فشار هیدرولیکی، سرعت جریان آب در لوله ها و دبی مورد نیاز هر یک از خطوط توزیع تعیین می گردد.

البته مجموع دبی مورد نیاز شبکه ( خط انتقال ) براساس جریان آرام ورودی اجریان های بینا بینی و متلاطم  محاسبه می شود.

واضح است که لوله های انتقال دارای قطر بالاتر و لوله های شبکه توزیع دارای قطر کمتر می باشد.

سرانجام لوله های فرعی ( لترال ) که قطره چکانها بروی آن نصب میشوند، کمترین قطر راخواهند داشت.

لازم به ذکر است که جنس لوله های اصلی و نیمه اصلی در شرایط فعلی کشورعزیزمان عموما پلی اتیلن با چگالی سنگین ( HDPE ) و جنس لوله های فرعی پلی اتیلن با چگالی سبک ( LDPE ) میباشد.

خروجی های قطره ای ( گسیلنده ها یا قطره چکان ها ) :

کارکرد قطره چکان ها در یک سیستم آبیاری قطره ای این است که ابتدا فشار مازاد جریان در لوله های فرعی را حذف کند. لذا مانع فواره زدن جریان در محل مصرف گیاه بشوند.

در واقع جت آب را به قطرات ریز و پیوسته برای دسترسی ریشه تبدیل میکنند.

قطره چکان ها انواع مختلفی دارند و می توان از لحاظ فنی سه نوع دسته بندی برا آن ها در نظر گرفت:

انواع قطره چکان از لحاظ نصب :

انواع آن ها به شرح زیر است:

الف) قطره چکان ها روی خط:

معمولا این دسته از قطره چکان ها به وسیله یک پانچر ( سوراخ کننده ) رو لوله فرعی نصب می شوند.

ب) قطره چکان های داخل خط:

این نوع دریپر پس از بریدن لوله فرعی در نقطه مورد نظر برای آبیاری مانند رابط قرار میگیرد. به طوری که خروجی آب در آن نقطه بصورت قطره ای جریان می یابد.

ج) لوله های قطره چکان دار:

این نوع لوله در فواصل معین دارای دریپر است . طوری که لوله فرعی و قطره چکان در کارخانه به صورت پیوسته تولید میشود.

انواع قطره چکان از لحاظ دبی خروجی :

برای بررسی انواع قطره چکان ها از نظر دبی خروجی توضیحات زیر را داریم:

الف) قطره چکان های با دبی ثابت :

این قطره چکان را اصطلاحا کنترل فشاردار( PC )  می نامند. زیرا پس از تامین فشار حداقلی ( 0.5bar ) در صورت افزایش فشار تا حد مجاز ( 3-4bar ) دبی قطره چکان ثابت خواهد بود.

این نقش بسیار مهمی درتامین یکنواختی توزیع د سطح باغ دارند.

ب) قطره چکان های با دبی متغیر:

دبی خروجی در این قطره چکان ها، تابع فشار در لوله فرعی است.

می توان با دقت در انجام محاسبات طراحی در اراضی مسطح ، مورد استفاده قرار گیرند. اما در زمین های شیبدار، موجب بوز عدم یکنواختی در توزیع خواهند شد.

ج) قطره چکان های با دبی ثابت و ضد مکش :

این نوع علاوه بر مزایای دریپر های PC،  دارای مزیت عدم مکش گل و لای اطراف قطره چکان بر اثر جریان مکشی پس از اتمام آشنایی با آبیاری قطره ای،  می باشد.

د) قطره چکان های با دبی ثابت و ضد چکه:

این دریپرعلاوه بردارا بودن مزایای قطره چکان های کنترل فشاردار در زمین های ناهموار مانع شروع آبیاری درفشارهای کمتر از کارکرد اسمی قطره چکان می شوند.

این امر موجب می شود مادامی که کل شبکه کاملا هم فشار نشده است، آبیاری شروع نشود. لذا سیستم آبیاری قطره ای مورد نظر حداکثر یکنواختی توزیع در سطح باغ را تامین کند. هنوز هم اطلاعات آشنایی با آبیاری قطره ای ادامه دارد و همراه مان باشید.

ه) قطره چکان های تنظیمی :

دبی در این قطره چکان ها دارای بازه حداقل تا حداکثری ( 0-400lit ) است. این نوع گسیلنده را میتوان برای باغچه هایی با مساحت کم که درآن امکان تنظیم همه قطره چکان هاست توصیه کرد. حساسیت کمتر به گرفتگی و امکان باز کردن و شستشو در صورت انسداد را میتوان مزیت این نوع گسیلنده اعلام کرد.

بروز پیاز رطوبتی عمقی که موجب تلفات آب و نفوذ عمقی ریشه خواهد شد از معایب این دسته از قطره چکان ها می باشد.